Kolacilara tesekkur mu edecektim?

Tijen INALTONG

30 Nisan 2005 tarihinde Radikal gazetesinde yayinlandi

Gectigimiz yil kolali icecek ureticileri arasinda bir savas yasandi. “Anneee, Ali topumu vermiyooor!” seklinde basina yansiyan savasta birbirlerini bakanliklara mi sikâyet etmediler, araya buyukelciler mi girmedi... Dertleri daha cok kazanmakti aslinda, ‘haksiz kazanc’ sikâyetlerinin nedeni buydu. Ulker, misir surubu imalati icin 35 milyon dolarlik yatirim yapmis. Buylece kendi misir surubunu ureterek daha cok kâr ediyormus! Amerikali kolacilar da misir surubu uretmek icin izin istemis, ancak kota doldugu icin onay cikmamis. Savas da bu yuzden patlak vermis. Onlar misir surubu icin birbirlerine girmeseler bu arastirmayi geciktirecektim. Kendilerine saygi, sevgi ve hurmet sunup su paylasilamayan tatli siviyi taniyalim:
Misirdan ‘yuksek fruktoz icerikli misir surubu’ yapimi 1970’lerde baslamis. 1980’lerde yilda 3 milyon ton olan uretim, 1995 yilinda 8 milyon tona yaklasmis. Misir surubu, misir nisastasinin glikoz elde etmek uzere islemden gecirilmesiyle elde ediliyor. Ardindan glikoz fruktoza dunusturuluyor. Aslinda surec epey karmasik. Misir nisastasini parcalamak icin uc enzim kullaniliyor. Misir nisastasinin polisakarit adi verilen daha kisa seker zincirlerine dunusturulmesi icin alfa amilaz devreye giriyor. Alfa amilaz, endustriyel olarak Bacillus familyasina mensup bir bakteriden uretiliyor. Bir sonraki islem, seker zincirinin glikoamilaz adli enzimle parcalanmasi. Glikoamilaz ise Aspergillus adli mantardan uretiliyor. Ucuncu enzim, glikoz izomeraz, cok pahali bir madde. Onun gurevi ise glikozu yaklasik %42 fruktoz ve %50-52 oraninda baska sekerlerle karisik glikoza cevirmek. Misir surubu elde etmek icin iki asama daha var. Karisimi %90 fruktoza ceviren sivi kromatografi isleminden sonra, sivi yaklasik %55 fruktoz yogunluguna gelene kadar ilk elde edilen maddeyle karistiriliyor. İste gida endustrisinde kullanilan yuksek fruktoz icerikli tatlandirici bu.
Misir surubu, seker pancarindan elde edilen sekerle ayni tatta ve yapimi karmasik olmakla birlikte daha ucuz ve tasinmasi daha kolay. Bu da gida ureticileri icin daha dusuk maliyet ve daha yuksek kâr anlamina geliyor. Misir surubu, tatlandirici iceren cogu gida maddesi (recel, ciklet, biskuvi, serbetli tatlilar), gazoz ve meyve sularinda kullaniliyor. Bugun ciddi boyutlara ulasmis olan misir surubu endustrisinin %85’i, aralarinda Cargill’in de bulundugu durt buyuk firmanin tekelinde. Ayrica yapiminda kullanilan misirlarin neredeyse tumu genetik muhendisligi harikasi! Yani pek ic acici bir tarihcesi yok urunun.
Meyvede bulunan fruktoz maddesini icerdiginden misir surubunun sekerden daha saglikli oldugu dusunulebilir. Ancak Amerikan Tarim Dairesi’nden (USDA) Dr. Meira Field’a gure bu yanlis bir kani. Dr. Field ve arkadaslarinin konu ile ilgili calismasinda bir grup fareye yuksek oranda glikoz, diger gruba ise fruktoz veriliyor. Glikoz grubunun sagligi bozulmazken, fruktoz grubundaki erkek farelerde (disiler erkekler kadar etkilenmese de sagliksiz dogum yapmislar) kansizlik, yuksek kolesterol ve kalp buyumesi gurulmus. Dr. Field, “uzmanlar, fruktozun diyabet hastalari icin sekerden daha iyi oldugunu dusunur, ancak vucuttaki her hucre glikozu metabolize edebilirken fruktoz sadece karacigerde metabolize olur. Yuksek dozda fruktoz verdigimiz farelerin karacigeri alkoliklerin karacigerine benziyordu,” diyor.
Misir surubu sekerden daha yuksek oranda fruktoz iceriyor. İlginctir ki, cocuklari hedefleyen pek cok gida maddesi ve icecekte kullanilirken bebek mamalari misir surubu icermiyor. Linda Joyce Forristal, misir surubu kullanmadiklarina gure bebek mamasi firmalarinin bizim bilmedigimiz birseyler biliyor olduklarini dusunuyor! Bu yaziyi cocuklarinizi ve kendinizi neyle beslediginizi gurup bir kere daha dusunun diye yazdim. Boyali gazoz firmalarinin derdi kârlarini katlamak, ya sizinki?
(Dr. Joseph Mercola’nin 11 Mart 2003’te Washington Post’ta yayinlanan makalesiyle Price Vakfi Yunetim Kurulu Uyesi Linda Joyce Forristal’in